Ketamina - działanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Ketamina - działanie preparatu

Ketamina to antagonista receptorów muskarynowych w OUN, niekompetycyjny antagonista receptorów NMDA pobudzanych przez L-glutaminian, ale oddziałuje także z receptorami opioidowymi µ i σ. Należy do szybko działających anestetyków i wykazuje działanie przeciwbólowe, nasenne oraz wywołuje niepamięć. Efekt przeciwbólowy i anestetyczny leku powstaje dzięki blokowaniu receptorów NMDA, a działanie halucynogenne ujawnia się poprzez zwiększenie aktywności dopaminy. Dochodzi również do wzrostu ciśnienia tętniczego, zwiększenia częstotliwości rytmu serca i zwiększenia zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen - prawdopodobnie ma to związek ze zwiększonym stężeniem katecholamin w surowicy, jako skutek hamowania ich wychwytu zwrotnego oraz możliwego bezpośredniego oddziaływania na receptory adrenergiczne. Ketamina wykazuje silne działanie rozszerzające oskrzela, a także w niewielkim stopniu tłumiące odruchy gardłowo-krtaniowe. Dochodzi także do zwiększenia wydzielania śliny i wydzieliny tchawiczo-oskrzelowej. Napięcie mięśni szkieletowych jednak nie ulega zmianie lub nawet może ulec nasileniu. Lek ten posiada właściwości lipofilne, co sprawia iż szybko przenika przez barierę krew-mózg i łożysko.

Amoksycylina - na czym polega działanie leku i kiedy go stosować?

Taromentin (amoksycylina + kwas klawulanowy) – wskazania, stosowanie i skutki uboczne leku

Wenlafaksyna – wskazania, działanie i skutki uboczne

Solcoseryl – w jakim celu jest stosowany?

Atropina – w jakim celu jest stosowana?

Oksykodon (chlorowodorek oksykodonu) - kiedy stosować?

Wskazania do stosowania

Ketaminę stosuje się w anestezjologii jako środek znieczulający podczas krótkich zabiegów diagnostycznych i chirurgicznych, które to nie wymagają zwiotczenia mięśni szkieletowych, tj. przeszczepy poparzonej skóry, chirurgiczne opracowywanie ran, w niektórych zabiegach neurologicznych i radiologicznych, które wymagają unieruchomienia oraz gdy utrudniona jest kontrola drożności dróg oddechowych.

Przypuszcza się, iż ketemina posiada właściwości przeciwdepresyjne i może być stosowana doraźnie w epizodach dużej depresji, co może pomóc w zapobieganiu samobójstwom dzięki jej natychmiastowemu działaniu (4h od podania pojedynczej dawki). Nim jednak ketaminę zakwalifikuje się do środków przeciwdepresyjnych, należy zweryfikować jej długoterminowe działanie.

Receptę na niezbędne leki można otrzymać bez konieczności wychodzenia z domu, dzięki skorzystaniu z konsultacji lekarskiej online, którą można umówić przez haloDoctor, w zakładce recepta online.

Przeciwwskazania do stosowania

W niektórych sytuacjach pomimo wskazań do stosowania ketaminy, należy się od tego powstrzymać ze względu na możliwe działania niekorzystne dla pacjenta. Sytuacje, w których podanie ketaminy jest przeciwwskazane:

• nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu,
• rzucawka lub zagrożenie rzucawką,
• ciężka choroba niedokrwienna serca (lub inna choroba niedokrwienna serca),
• zdarzenie naczyniowo-mózgowe w wywiadzie,
• uraz mózgu,
• zaburzenia psychiczne,
• schizofrenia (rozpoznana lub podejrzewana),
• w zabiegach w obrębie gardła, krtani i drzewa oskrzelowego,
• u dzieci poniżej 3 m.ż.,
• nie należy stosować równocześnie z barbituranami i diazepamem,
• u osób, u których wzrost ciśnienia tętniczego stanowi duże ryzyko.

Sytuacje, w których stosowanie ketaminy nie jest bezwzględnie przeciwwskazane, ale należy zachować szczególną ostrożność:

• u osób przewlekle nadużywających alkoholu lub podczas zatrucia alkoholowego,
• w marskości wątroby lub innych zaburzeń jej czynności,
• u osób ze zwiększonym ciśnieniem płynu mózgowo-rdzeniowego,
• u osób ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym,
• u osób o skłonnościach neurotycznych lub do innych chorób psychicznych (tj. schizofrenia, ostre psychozy),
• w drgawkach,
• w nadczynności tarczycy lub podczas leczenia hormonami tarczycy,
• w urazach głowy,
• w wodogłowiu,
• w hipowolemii,
• w odwodnieniu,
• w zakażeniach płuc i górnych dróg oddechowych,
• w ostrej nawracającej porfirii,
• w śródczaszkowych guzach litych,
• w chorobach serca,
• w tachyarytmii,
• w łagodnym lub umiarkowanym nadciśnieniu tętniczym.

Interakcje

Ketamina może wchodzić w istotne interakcje z niektórymi środkami leczniczymi, stąd należy zachować szczególną ostrożność w stosowaniu tego leku z innymi.

• hormony tarczycy - równoległe stosowanie ketaminy z hormonami tarczycy może prowadzić do wystąpienia tachyarytmii i tachykardii,
• barbiturany, środki narkotyczne, pochodne benzodiazepiny - przedłużenie czasu ustępowania znieczulenia, pochodne benzodiazepiny zwiększają stężenie ketaminy we krwi i zmniejszają jej klirens,
• podtlenek azotu - zmniejszenie zapotrzebowania na ketaminę,
• halotan, enfluran - możliwa depresja układu sercowo-naczyniowego, halotan spowalnia metabolizm wątrobowy ketaminy,
• środki powodujące depresję OUN - zwiększenie ryzyka depresji oddechowej,
• tiopental - ketamina może osłabiać jego działanie,
• leki przeciwnadciśnieniowe - zwiększone ryzyko powstania niedociśnienia,
• teofilina - obniżenie progu drgawkowego,
• atrakurium, tubokuraryna - przyspieszenie wystąpienia depresji oddechowej z bezdechem,
• leki o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym lub nasennym - może być konieczne zmniejszenie dawki ketaminy.

Działania niepożądane

Możliwe działania niepożądane po zażyciu ketaminy (od najczęstszych):

• pobudzenie,
• halucynacje (mogą utrzymywać się do kilku godzin po znieczuleniu - tak samo jak koszmary senne, splątanie, pobudzenie czy majaczenie),
• splątanie,
• koszmary nocne,
• ruchy toniczno-kloniczne,
• podwójne widzenie,
• oczopląs,
• podwyższenie ciśnienia tętniczego,
• tachykardia,
• tachypnoe,
• nudności, wymioty,
• rumień,
• wysypka,
• arytmia,
• bradykardia,
• niedociśnienie tętnicze,
• depresja ośrodka oddechowego,
• skurcz krtani,
• epizody typu flashback,
• reakcje anafilaktyczne,
• bezsenność,
• zwiększone wydzielanie śliny,
• zapalenie pęcherza moczowego,
• niedrożność układu oddechowego.

Nie odnotowano trwałego wpływu ketaminy na psychikę.

Przedawkowanie ketaminy

Groźnym skutkiem przedawkowania ketaminy jest depresja ośrodka oddechowego.

Ciąża i laktacja

Z racji, iż ketamina jest substancją lipofilną i przenika przez łożysko nie zaleca się podawania jej kobietom w ciąży i karmiącym piersią.

Dawkowanie

Ketaminę podaje się we wlewie dożylnym oraz we wstrzyknięciach dożylnych lub domięśniowych.

We wprowadzeniu do znieczulenia: ketaminę można podać pacjentom przed zastosowaniem innych leków znieczulających we wstrzyknięciu dożylnym w ciągu 1-2 minut, aby uniknąć wzrostu ciśnienia tętniczego, bezdechu oraz depresji oddechowej. Dawkowanie natomiast ustala się indywidualnie, gdzie nie bez znaczenia jest droga podania oraz rodzaj wykonywanego zabiegu. Dawką zalecaną jest 0,5-2 mg/kg m.c., a jeśli ketaminę podano dożylnie, a główny lek znieczulający działa powoli, konieczne może być podanie dodatkowej dawki ketaminy w ciągu 5-8 minut od dawki początkowej. Jeśli natomiast główny lek znieczulający charakteryzuje szybkie działanie, to podać go można 15 minut po wstrzyknięciu ketaminy.

W znieczuleniu: sposób podania i dawkowanie jw. W podtrzymywaniu znieczulenia 10-40 µg/kg mc./min., podaje się także dodatkowe dawki dożylnie lub domięśniowo, które wynoszą 50-100% dawki stosowanej podczas wprowadzenia do znieczulenia.

UWAGA! W trakcie znieczulenia mogą pojawić się ruchy toniczno-kloniczne kończyn, lecz nie świadczą one o konieczności podania dodatkowej dawki ketaminy.

Ketamina = narkotyk?

Ketamina to substancja przyjmowana przez niektórych rekreacyjnie, gdyż jest ona tzw. psychodelikiem dysocjacyjnym. Przyjęcie ketaminy w dawce 0,5 g w formie tabletek, ampułek, proszku, płynu doustnie i donosowo lub we wstrzyknięciu dożylnym powoduje krótkotrwałe odrealnienie, depersonalizację czy oderwanie od ciała. Występuje także zaburzone poczucie czasu oraz efekt halucynogenny. Działanie to ustępuje do około 3h.

Należy pamiętać jednak, iż przyjęcie ketaminy może wywoływać groźne dla życia skutki, tj. depresja ośrodka oddechowego oraz tzw. “K-hole”. Wówczas dochodzi do przeżywania niezwykle nieprzyjemnych koszmarów sennych, a także doznań bliskich śmierci.