Albumina. Białko o kluczowym znaczeniu dla organizmu

Czym jest albumina?

Albumina to białko należące do grupy globulin, będące jednym z najważniejszych składników osocza krwi. Stanowi ona około 60% wszystkich białek osocza, co czyni ją najbardziej obfitym białkiem krążącym w układzie krwionośnym człowieka. Albumina jest syntetyzowana w wątrobie, a jej okres półtrwania wynosi około 20 dni, co oznacza, że codziennie jest wytwarzana i degradowana na bieżąco.

Białko to ma stosunkowo małą masę cząsteczkową, co umożliwia jej przenikanie przez niektóre naczynia krwionośne i pełnienie roli transportera wielu różnych substancji. Choć albumina występuje głównie w krwi, niewielkie ilości można także znaleźć w innych płynach ustrojowych, takich jak płyn mózgowo-rdzeniowy czy mocz, ale jej obecność tam zwykle sugeruje pewne zaburzenia zdrowotne.

Kontrola ciśnienia krwi. Dlaczego jest tak ważna?

HAV. Jak dochodzi do zapalenia wątroby typu A?

Zespół Gilberta. Jakie badania należy wykonać?

Naczyniaki wątroby. Kiedy leczenie jest konieczne?

Marskość wątroby. Jak żyć z chorobą?

Ciśnienie krwi. Dlaczego warto je mierzyć?

Funkcje albuminy

Rola albuminy w organizmie człowieka jest wieloaspektowa. Poniżej omówiono najważniejsze funkcje tego białka:

1. Utrzymywanie ciśnienia onkotycznego

Ciśnienie onkotyczne, czyli rodzaj ciśnienia osmotycznego, odpowiada za równowagę wodną między osoczem krwi a płynami tkankowymi. Albumina jest głównym białkiem osocza, które wpływa na tę równowagę. Dzięki dużemu stężeniu w osoczu zatrzymuje wodę wewnątrz naczyń krwionośnych, zapobiegając jej nadmiernemu przesiąkaniu do tkanek. Gdy stężenie albuminy w krwi spada, dochodzi do nagromadzenia płynu w przestrzeniach międzykomórkowych, co może prowadzić do powstawania obrzęków.

2. Transport substancji

Albumina pełni rolę nośnika dla wielu cząsteczek, które są rozpuszczalne w wodzie. Transportuje ona zarówno substancje endogenne, takie jak kwasy tłuszczowe, bilirubina, jony wapnia, magnez i hormony, jak i egzogenne, takie jak leki. Dzięki temu albumina odgrywa istotną rolę w metabolizmie leków, wpływając na ich biodostępność i czas działania.

3. Buforowanie pH

Albumina, dzięki swojej zdolności do wiązania jonów wodorowych, pełni rolę bufora, co oznacza, że pomaga utrzymać stabilne pH krwi. Zapewnia to odpowiednie warunki do działania enzymów i innych procesów metabolicznych, które wymagają precyzyjnie kontrolowanego środowiska.

4. Rezerwa białkowa

W sytuacjach, gdy organizm potrzebuje większej ilości białek, na przykład podczas głodu lub choroby, albumina może być wykorzystywana jako źródło aminokwasów. Chociaż nie jest to jej główna funkcja, ma ona znaczenie w ekstremalnych sytuacjach metabolicznych.

Niedobory albuminy – hipoproteinemia

Obniżony poziom albuminy w osoczu, czyli hipoproteinemia, może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Zazwyczaj jest to objaw zaburzeń w organizmie, które mogą mieć różnorodne przyczyny:

Choroby wątroby: ponieważ albumina jest syntetyzowana w wątrobie, jej niedobory często występują w przypadku schorzeń tego narządu, takich jak marskość wątroby, zapalenie wątroby czy niewydolność wątroby.
Zespół nerczycowy: w przypadku uszkodzenia nerek, zwłaszcza w zespole nerczycowym, dochodzi do nadmiernej utraty albuminy z moczem. Prowadzi to do spadku jej stężenia we krwi, co może skutkować obrzękami i innymi zaburzeniami.
Niedożywienie i zaburzenia wchłaniania: niskie stężenie albuminy może być także wynikiem niedożywienia białkowego lub zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, np. w chorobach jelit.
Stany zapalne i infekcje: podczas stanów zapalnych dochodzi do wzrostu zużycia albuminy oraz jej rozkładu. Wysoka aktywność układu odpornościowego i reakcje zapalne mogą wpływać na poziom albuminy, zwłaszcza w przewlekłych stanach zapalnych.

Objawy hipoproteinemii obejmują przede wszystkim obrzęki, spadek ciśnienia krwi, zmniejszoną odporność oraz problemy z gojeniem się ran. W skrajnych przypadkach niedobory albuminy mogą prowadzić do zagrażających życiu powikłań, takich jak wodobrzusze czy obrzęk płuc.

Nadmiar albuminy

Choć znacznie rzadziej, zdarza się także nadmiar albuminy we krwi, czyli hiperalbuminemia. Najczęściej występuje on w wyniku odwodnienia organizmu, kiedy to stosunkowo większe stężenie albuminy wynika z niedoboru płynów. 

Nadmierne wytwarzanie albuminy może być także wynikiem nadczynności wątroby, choć są to sytuacje znacznie rzadsze niż hipoproteinemia.

Badanie poziomu albuminy

Poziom albuminy w organizmie można zmierzyć za pomocą prostego badania krwi. Norma albuminy dla dorosłych wynosi od 35 do 50 g/l. Oznaczenie poziomu albuminy jest jednym z podstawowych badań w diagnostyce chorób wątroby, nerek oraz stanów zapalnych. Analiza stężenia albuminy we krwi może także pomóc w monitorowaniu przebiegu wielu chorób przewlekłych, a także ocenie stanu odżywienia pacjenta.

Leczenie zaburzeń poziomu albuminy

W przypadku niskiego poziomu albuminy leczenie zależy przede wszystkim od przyczyny zaburzeń. W chorobach wątroby, nerek czy stanach zapalnych podstawą jest terapia przyczynowa, mająca na celu poprawę funkcji narządu lub zahamowanie procesu zapalnego. W skrajnych przypadkach stosuje się podawanie albuminy w postaci dożylnych wlewów, zwłaszcza w sytuacjach zagrożenia życia związanych z obrzękami lub wodobrzuszem.