Serce płodu - kiedy zaczyna bić?

Etapy rozwoju serca u płodu

Rozwój serca płodu rozpoczyna się już w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu. Pierwsze komórki, które dadzą początek sercu, pojawiają się już w 2. tygodniu ciąży, tworząc tzw. pole sercowe.

W 3. tygodniu (około 15-17 dnia) powstaje pierwotna rurka sercowa, która rozpoczyna pierwsze, jeszcze nieregularne skurcze.

Kluczowym momentem jest 6. tydzień ciąży (licząc od ostatniej miesiączki, czyli około 4. tygodnia od zapłodnienia), gdy można już zaobserwować regularne bicie serca płodu.

W tym czasie częstość uderzeń wynosi około 100-160 uderzeń na minutę. Do 8. tygodnia ciąży serce przechodzi intensywny proces przekształcania się z prostej rurki w czterokomorowy narząd.

Istotne zmiany następują w kolejnych tygodniach to kolejno:

• 8-10 tydzień - formowanie się przegród międzykomorowych;
• 10-12 tydzień - rozwój zastawek serca;
• 12-14 tydzień - doskonalenie się układu przewodzącego;
• 20 tydzień - wykształcenie wszystkich struktur anatomicznych serca.

W trzecim trymestrze ciąży serce płodu osiąga już dojrzałość funkcjonalną, choć nadal przechodzi proces dalszego dojrzewania i wzrostu. Częstość jego uderzeń stabilizuje się na poziomie 120-160 uderzeń na minutę, co jest znacznie szybsze niż u dorosłego człowieka.

Zmiany w rozwoju dziecka możne regularnie śledzić korzystając ze strony: https://www.medme.pl/kalkulatory/waga-wymiary-plodu.

Kiedy zaczyna bić serce płodu?

Pierwsze uderzenia serca płodu można zaobserwować około 5-6 tygodnia ciąży, licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki.

Warto jednak zaznaczyć istotną różnicę w liczeniu czasu ciąży: lekarze liczą tygodnie od ostatniej miesiączki, podczas gdy faktyczny rozwój płodu rozpoczyna się od momentu zapłodnienia, które następuje około 2 tygodnie później.

Oznacza to, że pierwsze bicie serca pojawia się w rzeczywistości około 3-4 tygodnie po zapłodnieniu.

Zanim serce zacznie bić, już w pierwszych tygodniach rozwoju formuje się pierwotny układ krwionośny. Początkowo powstają tzw. wyspy krwiotwórcze, które dają początek zarówno naczyniom krwionośnym, jak i pierwszym komórkom krwi. Ten proces jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju serca i całego układu krążenia.

W kontekście badań prenatalnych, pierwsze bicie serca można wykryć za pomocą badania USG:

• w 6. tygodniu ciąży: około 75% przypadków;
• w 7. tygodniu ciąży: ponad 90% przypadków;
• w 8. tygodniu ciąży: niemal 100% przypadków.

Warto podkreślić, że niewykrycie bicia serca podczas pierwszego badania USG nie musi oznaczać nieprawidłowości - czasem wynika to po prostu z bardzo wczesnego etapu ciąży lub ograniczeń technicznych badania.

Dlatego lekarze często zalecają powtórzenie badania po kilku dniach, szczególnie jeśli pierwsze wykonano przed 7. tygodniem ciąży.

Czynniki wpływające na rozwój serca płodu

Rozwój serca płodu to złożony proces, na który wpływa szereg wzajemnie powiązanych czynników. Kluczową rolę odgrywają predyspozycje genetyczne, które determinują prawidłowe formowanie się struktur sercowych już w pierwszych tygodniach ciąży.

Geny odpowiedzialne za rozwój układu krążenia mogą zostać przekazane zarówno od matki, jak i ojca, wpływając na potencjalne ryzyko wystąpienia wad wrodzonych.

Równie istotny jest styl życia przyszłej matki - odpowiednia dieta, regularna, umiarkowana aktywność fizyczna oraz unikanie używek znacząco wpływają na prawidłowy rozwój serca dziecka.

Szczególną uwagę należy zwrócić na suplementację kwasem foliowym, który powinien być przyjmowany już na etapie planowania ciąży, gdyż odgrywa kluczową rolę w procesie formowania się układu sercowo-naczyniowego w pierwszym trymestrze.

Rozwój płodu może być jednak zagrożony przez różne czynniki, takie jak infekcje wirusowe, ekspozycja na toksyny środowiskowe czy przyjmowanie niektórych leków, które mogą zaburzyć prawidłowe kształtowanie się serca.

Dlatego tak ważna jest odpowiednia opieka prenatalna i regularne badania kontrolne, pozwalające na wczesne wykrycie potencjalnych nieprawidłow