Trzustka jest niewielkim narządem, który odpowiedzialny jest za dostarczenie enzymów umożliwiających trawienie do jelita cienkiego oraz produkcje bardzo ważnych hormonów, które regulują poziom glukozy we krwi. Zapalenie trzustki jest jedną z najczęstszych dolegliwości tego narządu, może przybierać postać przewlekłą lub ostrą. Częściej spotykane jest u mężczyzn niż u kobiet i zwykle rozwija się po 40 roku życia.
Ostre zapalenie trzustki objawia się nagłym bólem, który spowodowany jest nadprodukcją enzymów trawiennych. Trzustka zaczyna trawić siebie samą, powodując nieodwracalne zmiany w swojej strukturze. Procesom trawienia ulega białko i tłuszcz budujące trzustkę. Często pojawia się gorączka oraz wymioty, a ból zlokalizowany w lewym górnym kwadrancie brzucha (lewym nadbrzuszu) jest bardzo ostry i przeszywający. Bardzo szybko dochodzi również do odwodnienia organizmu. Ból odczuwany przy OZT może promieniować do kręgosłupa i utrzymywać się kilka dni. Może dojść również do ostrej formy żółtaczki, zaburzeń świadomości, zmniejszonej potrzeby wydalania moczu, spadku ciśnienie i duszności. Zapaleniu trzustki mogą towarzyszyć plamy powstałe na twarzy, w okolicy pępka i lędźwi.
Przewlekła forma choroby rozwija się latami. Na ich przestrzeni dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia trzustki, poprzez rozszerzenie światła kanalików i pęcherzyków trzustki, ulegają one zwłóknieniu, a trzustka staje się niewydolna. Chory, u którego rozwija się przewlekłe zapalenie trzustki, traci na wadze, pomimo dużego apetytu. Uciążliwe mogą być również biegunki, na skutek których dochodzi do odwodnienia. Uszkodzona trzustka nie wydziela insuliny, dlatego bardzo często dochodzi do cukrzycy i żółtaczki.
Powodem przewlekłego zapalenia trzustki jest najczęściej alkoholizm, wady genetyczne, przyjmowanie niektórych leków, choroby autoimmunologiczne, a także niedrożność przewodów żółciowych. Przewlekłe zapalenie trzustki może przyjmować czasami nawracającą formę ostrą, natomiast nie jest to regułą.
Jako główną przyczynę podaje się nadużywanie alkoholu oraz tłustą dietę, które prowadzą do wyniszczenia trzustki oraz całego organizmu. Ostre zapalenie trzustki może pojawić się jako następstwo nieleczonego zapalenia pęcherzyka żółciowego oraz dróg żółciowych.
Rzadziej OZT występuje na skutek leczenia niektórymi lekami, wadami wrodzonymi, urazami brzucha, infekcjami wirusowymi czy nadczynnością przytarczyc.
Gdy wystąpi ostry napad bólu spowodowany OZT lub zaobserwowane zostaną objawy przewlekłego zapalenia trzustki, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Na podstawie wywiadu oraz badania fizykalnego, lekarz podejmie odpowiednie działania.
Badania laboratoryjne mają na celu określenie poziomu enzymów trzustkowych- amylazy w mocz oraz surowicy krwi i lipazy we krwi. W celach diagnostycznych wykonuje się również badania morfologii krwi, LDH, CRP, poziomu mocznika, poziomu prokalcytoniny oraz enzymów wątrobowych. Badania obrazowe, USG, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, RTG klatki piersiowej pokazują stan, w jakim znajduje się trzustka.
Leczenie trzustki polega przede wszystkim na ostrym nawodnieniu wykończonego organizmu, dlatego bardzo często niezbędna jest hospitalizacja. Pacjentowi podaje się silne leki przeciwbólowe, do momentu ustąpienia objawów z przewodu pokarmowego pacjent jest na głodówce.
Bardzo często, aby leczenie odniosło skutek, niezbędne jest odessanie treści pokarmowej. W przypadku osób uzależnionych od alkoholu zastosowana może być również dializa otrzewnowa, której celem jest detoksykacja organizmu.
Na późniejszym etapie wprowadzana jest specjalistyczna dieta trzustkowa. Jest ona przede wszystkim niskotłuszczowa i zdrowa. Spożywanie alkoholu oraz palenie papierosów jest kategorycznie zakazane i jest warunkiem koniecznym, jeżeli pacjentowi zależy na powrocie do zdrowia.
Konieczne jest również doustne zażywanie enzymów trzustkowych, które ułatwiają trawienie. W ostrych przypadkach, kiedy leczenie nie przynosi oczekiwanych skutków, usuwany zostaje operacyjnie fragment trzustki chorego.
Ostre zapalenie trzustki doprowadzić może do niewydolności wielonarządowej, a nawet śmierci, dlatego nie powinno być lekceważone.
Serwis HaloDoctor ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje konsultacji medycznej. W celu dokładnej diagnozy zalecany jest kontakt z lekarzem. Jeśli jesteś chory, potrzebujesz konsultacji lekarskiej, e‑Recepty lub zwolnienia lekarskiego umów wizytę teraz. Nasi lekarze są do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę!